Akkaraman
Orta Anadolu ve komşu bölgeleriyle kesiştiği yerler – Kombine, et ve süt
Yerli ırklar içinde iri yapılı olarak tanımlanır. Vücut dar ve uzundur. Sırt hattı düzdür, bazılarında hafif bir çukurluk görülebilir. Baş uzun ve dar, yüz çıplak ve üzerinde değişik büyüklükte kâkül (hotoz) bulunur. Koçlarda baş hafif dışbükeydir. Uzun ve sarkık kulaklıdır. Bacaklar uzun ve sağlam, tırnaklar sağlam ve serttir. Vücut rengi genellikle beyazdır. Genellikle baş, burun, kulak ve ayaklarda siyah lekeler bulunur. Baş, boyun altı ve bacaklar yapağısızdır. Yapağı kaba -karışık ve seyrektir. Koyunlar boynuzsuzdur. Erkeklerde küçük yapılı yada tam gelişmemiş boynuz bulunabilir. S formunda yağlı kuyrukludur. Kuyruk, arkadan bakıldığı zaman üst üste oturmuş üç parça görünümündedir. Dipte geniş ve büyük bir yağ kitlesi, onun üstünde kalp şeklinde daha küçük ve yağlı ikinci bir parça, en üstte ise yağsız, kıllı ve aşağıya sarkan uzun kısım bulunur.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | Dişi |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 73 | 65 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 50- 60 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 72 | 64 | Laktasyon Süresi (gün) | 140 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.7 | 4.4 | Yapağı Verimi (kg) | 2.2 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 62 | 50 | Damızlık Yaşı (ay) | 16- 18 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 240 | Kuzu Verimi | 1.2 |
Morkaraman
Doğu Anadolu Bölgesi – Kombine, et verimi öncelikli
Sağlam ve iri yapılıdır. Sağrı cidagodan biraz yüksektir. Boyun uzun, göğüs dar, sağrı düşük ve bacaklar yüksektir. Kulak büyük, enli, s arkık ve yana doğru yatıktır. Baş vücuda nazaran uzun ve öne doğru incelmiştir. Baş profili alnın bu runa geçiş yerinden biraz yukarıda hafif çukurluk gösterir. Burun dişilerde az veya çok, koçlarda be lirgin şekilde dışbükeydir. Vücut rengi kızıldan mora kadar değişmekle birlikte göz, ağız ve burun etrafı daha açık, baş ve ayaklar vücuda nazaran daha koyu renklidir. Yüz ve baş genel olarak yapağısızdır. Karın ve boyun genellikle çıplak veya seyrek örtülüdür. Bacaklar bileklerden itibaren yapağısızdır. Yap ağı kaba karışıktır. Erkekler çoğunlukla boynuzludur. Boynuzlar büyük ve helezonidir, dişiler ise zayıf boynuzlu veya boynuzsuz olabilir. Yağlı kuyrukludur. Kuyruk omurları iki defa bükülme yaptığından S formundadır.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | Dişi |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 75 | 68 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 60 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 72 | 67 | Laktasyon Süresi (gün) | 126 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 3.9 | 3.5 | Yapağı Verimi (kg) | 1.5- 2.0 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 50- 90 | 40- 60 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 192 | Kuzu Verimi | 1 |
Kangal Akkaraman
İç Anadolu Bölgesinde Sivas ve çevre iller – Kombine, et ve süt
Vücut iri yapılıdır. İnce bir dudak yapısına sahiptir. Burun üstü genellikle dışbükeydir. Kulaklar uzun, geniş ve uzun ve dar, kaburgalar yassıdır. Göğüs özellikle koçlarda oldukça geniştir. Koyunların bir bölümünde 14 kaburga bulunur. Bacaklar uzun ve kuvvetlidir. Vücut beyaz ve kaba -karışık yapağı ile örtülüdür. Göz ve ağız çevresi ile ayaklar genellikle siyahtır. Baş, boyu n, karın altı ve bacaklarda yapağı örtüsü bulunmaz. Koyunlar boynuzsuzdur. Erkeklerin % 10 kadarında zayıf boynuz bulunur. Yağlı kuyrukludur ve kuyruk S formundadır.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | Dişi |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 88 | 76 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 70- 130 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 74 | 66 | Laktasyon Süresi (gün) | 150 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.7 | 4.5 | Yapağı Verimi (kg) | 1.7 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 90- 100 | 68- 72 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Merada Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 280 260 | Kuzu Verimi | 1.2 |
İvesi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi – Kombine, süt verim öncelikli
Vücut sağlam ve orta yapılıdır. Süt tipine uygun, ince fakat sağlam kemik yapısına sahiptir. Vücut beyaz-krem renklidir. Baş, kirli sarı – kahverengi, siyah ve beyaz olmak üzere üç farklı renkte olabilir. Çoğunlukla alında beyaz leke vardır. Kulak ve burunda lekeler ile ayaklarda pigmentasyon bulunur. Yağlı kuyrukludur. Büyük, yağlı esas kuyruk kitlesinin üzerinde yağsız bir parça bulunur. Kuyruğun yağlı bölümünde alttan başlayıp ortaya kadar uzayan çıplak bir oyuk bulunur. Erkeklerde boynuzlar geriye, aşağıya doğru ve helezoni yapıdadır. Boynuzsuz ve hilal şeklinde boynuzlulara da rastlanır. Dişilerde % 10 oranında zayıf boynuz ve koç boynuzluluk görülür. Meme, yüksek süt verimine uygun şekilde bezel yapıdadır. Meme ve meme başı formu değişkendir.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 66 | 65 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 172 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 62 | 59 | Laktasyon Süresi (gün) | 185 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.6 | 4.4 | Yapağı Verimi (kg) | 2.5 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 74 | 50 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 264 | Kuzu Verimi | 1.1 |
Dağlıç
İç Batı Anadolu Bölgesi – Kombine, et ve süt
Vücut küçük yapılıdır. Sırt çizgisi düz, cidago yüksekliği beden uzunluğundan fazla, göğüs ve sağrı dardır. Koçlar tipik, koyunlar hafif koç başlıdır. Genellikle beyazdır, göz ve ağız etrafında, kulaklarda ve bacaklarda siyah veya koyu kahverengi lekeler görülebilir. Gözaltından yüze doğru yayılan oval şekilde siyah ya da koyu kahve nişaneler bulunabilir. Siyah başlılara da rastlanabilir. Gövdede siyah veya koyu lekeler görülebilir. Alaca olanların siyah lekeleri yaş ilerledikçe kırçıl renge döner. Karın ve boyun yapağılıdır. Erkekler genellikle boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. Boynuzlar baş tan yana doğru uzamış, büyük, kuvvetli, kalın, birden fazla kıvrımlı ve siyah pigmentlidir. Kaba karışık yapağılı ve yağlı kuyruklu dur. Kuyruk yassı, geniş ve kalp şeklinde aşağı doğru sarkar. Dış yüzü düz, orta oluğun iki yanında oval kitle yer alır.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | Dişi |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 67 | 61 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 57 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 65 | 63 | Laktasyon Süresi (gün) | 75- 105 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 3.5 | 3.5 | Yapağı Verimi (kg) | 2.3 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 53 46 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 | |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 241 | Kuzu Verimi | 1 |
Kıvırcık
Trakya, Marmara ve Kuzey Ege Bölgesi – Kombine, et, süt ve yapağı
Et ve süt verimi öncelikli olmak üzere iki farklı tipi vardır. Etçi tipte vücut ve göğüs geniş ve yuvarlak, kaslar gelişmiştir. Sağrı hafif meyilli, bacaklar nispeten kısadır. Sütçü tipte vücut ve göğüs dar, bacaklar uzundur. Sırt hattı hafif çukur, sağrı hafif düşük önden arkaya doğru daralan yapıdadır. Vücut genellikle beyaz olup, siyah ve alacalık ta görülür. Baş, karın altı, bacaklar ve bazılarında da gerdan yapağısızdır. Yapağı tipi kaba karışıktır. Erkekler öne doğru spiral boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. Kuyruk yağsız, uzun ve incedir, üzeri uzun kıllarla örtülüdür. Kuyruk tarsal eklemine kadar, bazı hayvanlarda tarsus ekleminden aşağıya uzanır.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 69 | 64 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 83 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 80 | 66 | Laktasyon süresi (gün) | 180 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.0 | 3.7 | Damızlık Yaşı (ay) | 16- 18 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 60- 70 | 45- 55 | Kuzu Verimi | 1.2 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 263 | Yapağı Verimi (kg) | 1.5 |
Sakız
Çeşme, İzmir, Aydın, Marmara ve Ege Sahilleri – Süt ve döl
Vücut dar ve yüksek, bacaklar uzundur. Vücut beyazdır, göz, ağız, burun ucu, kulak ve ayaklarda siyah lekeler vardır. Baş, bacaklar ve karın altı yapağısızdır. Yapağı tipi kaba karışıktır. Erkekler kuvvetli spiral boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. Kuyruğun dip kısmı az yağlı, üçgen görünümlü, uç kısmı yağsız, ince ve uzundur. Meme bezel yapıdadır. Bol süt verimine uygun, geniş, sarkık ve meme uçları genellikle iridir. İkiden fazla meme başı bulunur.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 75 | 73 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 180- 200 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 75 | 72 | Laktasyon süresi (gün) | 190 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 3.2 | 3 | Damızlık Yaşı (ay) | 8 – 9 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 70 | 50 | Kuzu Verimi | 2 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 242 | Yapağı Verimi (kg) | 2 |
Orta Anadolu Merinosu
Orta Anadolu Bölgesi – Kombine, et ve yapağı
Akkaraman ırkı ile Alman Et Merinosu melezlenmesiyle elde edilmiştir. Yaklaşık % 80 Alman Yapağı Et Merinosu, % 20 Akkaraman genotipi taşımaktadır. Vücut iri yapılıdır. Baş uzunluğu ve genişliği orta, dudaklar kalın, kulaklar yatay ve geniş, boyun kısa ve kalın, vücut geniş, derin ve uzun, butlar dolgun ve etli, bacaklar uzun ve kuvvetlidir. Yapağı rengi beyazdır. Bacakların alt kısımları ile yüz çıplaktır. Yapağısı ince ve birörnek elyaftan oluşmaktadır. Erkek ve dişiler genelde boynuzsuzdur. Kuyruk yağsız, ince ve uzundur.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 76 | 68 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 60- 70 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 88 | 75 | Laktasyon süresi (gün) | 150 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.4 | 4.1 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 85- 90 | 55- 60 | Kuzu Verimi | 1.4 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 290 | 235 | Yapağı Verimi (kg) | 3.6 – 3.8 |
Anadolu Merinosu
İç Anadolu Bölgesi’nin batı kısımları – Kombine, et ve yapağı
Alman Yapağı Et Merinosu ile Akkaramanın melezlenmesiyle Polatlı ve Altınova Tarım İşletmelerinde elde edilmişti r. Bu merinos tipi % 75 -80 Alman Yapağı Et Merinosu genotipi taşır. Baş uzunluğu ve genişliği orta, dudaklar kalın, kulaklar yatay ve geniş, boyun kısa ve kalın, vücut iri, geniş, derin ve uzun, butlar dolgun ve etli, bacaklar uzun ve kuvvetlidir. Renk be yazdır. Başın yüz kısmı ile bacakların alt kısımları çıplaktır. İnce, birörnek, 60 -64 S yapağılıdır. Erkek ve dişiler genelde boynuzsuzdur. Kuyruk yağsız, ince ve kısadır.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 75 | 66 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 70- 90 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 86 | 74 | Laktasyon süresi (gün) | 120 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.3 | 4.1 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 80- 90 | 50- 55 | Kuzu Verimi | 1.4 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 240 | Yapağı Verimi (kg) | 3.0- 3.5 |
Karacabey Merinosu
Marmara Bölgesi, ağırlıklı olarak Güney Marmara – Et, Yapağı
Kıvırcık ile Alman Yapağı Et Merinosu melezlenmesiyle elde edilmiş olup % 90 üzerinde Merinos genotipi taşımaktadır. Vücut geniş, derin, yuvarlak yapılı, orta uzunlukta, sırt düzgün ve geniş, sağrı geniş ve az düşük, bacaklar orta uzunlukta ve iriliktedir. Butlar dolgun ve derindir. Başın yüz kısmı ile bacak uçları çıplaktır. Renk beyazdır. Kuyruk yağsız, uzun ve incedir. Erkekler % 10 -15 boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. Yapağısı ince, bir örnek olup tekstile uygundur.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 77 | 73 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 78 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 73 | 72 | Laktasyon süresi (gün) | 140 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.5 | 4.3 | Damızlık Yaşı (ay) | 10- 14 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 80- 100 | 60- 65 | Kuzu Verimi | 1.4 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 322 | Yapağı Verimi (kg) | 3.6 |
Karayaka
Sinop’tan Trabzon’a kadar Karadeniz kıyı ve dağlık kesimleri ile Orta Karadeniz’in İç Anadolu ile kesişen Tokat ve Amasya çevresi – Kombine, et, yapağı ve süt
Vücut yapısı küçüktür. Bedeni yüksekliğine nazaran uzun, geniş ve derindir. Baş küçük-orta yapılı, dar ve kaba görünüşlüdür. Alında kâkül bulunur. Boynu kısa ve kalın, omuzlar dar, bacaklar nispeten kısadır. Vücut rengi genel olarak beyazdır. Daha çok baş ve boyun bölgesinde olmak üzere çeşitli büyüklüklerde kahverengi ve siyah lekelere rastlanır. Erkekler genel olarak baştan öne doğru kıvrımlarla açılan kalın ve kuvvetli boynuza sahiptir. Dişiler genel olarak boynuzsuzdur. Kuyruk yağsız ve uzundur. Nadiren dip kısmında yağ kitlesi bulunur. M eme az gelişmiş ve bezeldir.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 66 | 62 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 40- 50 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 71 | 63 | Laktasyon süresi (gün) | 100- 160 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 3.5 | 3.2 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 55 | 40 | Kuzu Verimi | 1.1 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 220 | Yapağı Verimi (kg) | 2 – 3.5 |
Ramlıç
Orta Anadolu ile Batı Anadolu geçit bölgeleri – Kombine, et ve yapağı
% 65-70 Rambouillet ve % 30-35 Dağlıç genotipi taşımaktadır. Vücut iri yapılıdır. Renk beyazdır. Koçlar genellikle boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. Kuyruk yapısı ince ve uzun, kuyruk dip kısmı üçgen şeklindedir.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 74 | 70 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 50- 60 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 75 | 72 | Laktasyon süresi (gün) | 130- 150 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.5 | 4.0 | Damızlık Yaşı (ay) | 10- 14 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 80- 90 | 60- 65 | Kuzu Verimi | 1.3 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 265 | Yapağı Verimi (kg) | 2.5- 3.0 |
Pırlak
Kütahya, Afyon ve Uşak’tan, Manisa’ya kadar uzanan İç Batı Anadolu bölgesi ile Batı Akdeniz’in kuzeyinde Isparta ve Burdur – Kombine
Vücut orta iriliktedir. Renk beyaz, göz etrafında, kulak uçlarında ve ağız etrafında siyah lekelere rastlanır. Ayakları siyah lekeli olanlar da görülmektedir. Kulaklar yere paralel ve ileriye doğrudur. Erkekler yanlara doğru açılan güçlü spiral boynuzlara sahiptir. Dişiler genel olarak boynuzsuzdur. Kuyruk inceden yarı yağlıya kadar farklılık göstermektedir. Kuyruk yağ kitlesi, dip kısmından uca doğru azalan yapıdadır.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 63 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 75- 80 | |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 60 | Laktasyon süresi (gün) | 120 | |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.0 | 3.5 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 45- 50 | Kuzu Verimi | 1.2- 1.5 | |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 150 | Yapağı Verimi (kg) | 2 – 2.5 |
Pırıt
Isparta İli Merkez İlçe, Gönen, Senirkent, Yalvaç İlçelerinde Yoğun olarak yetiştirilmekte ayrıca Burdur, Afyon, Kütahya, Uşak ve Manisa İllerinde de yetiştirilmektedir. – Kombine
Vücut orta iriliktedir. Renk beyaz, göz etrafında, kulak uçlarında ve ağız etrafında siyah lekelere rastlanır. Ayakları siyah lekeli olanlarda görülmektedir. Kulaklar yere paralel ve ileriye doğrudur.
Erkekler yanlara doğru açılan güçlü spiral boynuzlara sahiptir. Dişiler genel olarak boynuzsuzdur.
Kuyruk inceden yarı yağlıya kadar farklılık göstermektedir. Kuyruk yağ kitlesi, dip kısmından uca doğru azalan bir yapıdadır.
Kötü çevre şartlarına ve hastalıklara dayanıklıdırlar. Eti lezzetlidir.
Aile işletmelerinde küçük sürüler halinde yetiştirilir. Kuzuların ortalama doğum ağırlığı 3.6 kg, ortalama sütten kesim ağırlığı 25 kg, ortalama 120. gün ağırlığı 32 kg’dır.
Karya
Aydın, İzmir, Manisa, Uşak ve Denizli İlleri – Kombine, süt ve döl
Batı Anadolu’daki ırkların Sakız ve Kıvırcık koçlarla sistemsiz melezlenmesi sonucu oluşmuştur. Vücut orta iriliktedir. Renk beyaz, göz etrafı, kulak uçları ve ayaklar genellikle siyahtır. Yapağı tipi kaba karışıktır. Erkekler kuvvetli spiral boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. Kuyruk ince ve az yağlıdır.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 67 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 100 | |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 64 | Laktasyon süresi (gün) | 170 | |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.5 | 3.5 | Damızlık Yaşı (ay) | 10- 14 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 55 | 45 | Kuzu Verimi | 1.6 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 182 | Yapağı Verimi (kg) | 1.0 |
Polatlı Koyunu
Orta Anadolu Bölgesi ve çevresi – Kombine, et ve yapağı
Akkaraman ırkının İllede France koyun ırkı ile melezlenmesi sonucunda Polatlı’da elde edilmiştir. % 75 İllde France genotip taşır. Vücut derin ve geniş, sırt geniş yapılıdır. Kulaklar büyüktür. Vücut beyazdır. Kuyruk yağsız, ince ve uzundur. Erkekler ve dişiler boynuzsuzdur. Meme yapısı gelişmiş ve vücuda bağlantısı iyidir.
Orta Anadolu koşullarına iyi adapte olmuştur. Hastalıklara direnci yerli koyun ırklarına benzerdir. Sürü, analık içgüdüsü ve yürüme kabiliyeti çok iyidir. Erken gelişmektedir ve iyi kalitede karkas üretmektedir. Erkekler ticari melezleme amacıyla kullanılabilirler.
Step iklim koşullarına, açık ve engebeli arazilere iyi adapte olmuştur. Dağlık alanlar için uygun değildir. Farklı iklim ve coğrafi koşullarda yetiştirilebilir.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 80 | 77 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 74 | 73 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 94 | 77 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 5.2 | 5.0 |
| Günlük Canlı Ağ. Artışı (g) | 300 |
Bafra Koyunu
Kombine, et ve süt – Orta Karadeniz Bölgesi
Sakız ve Karayaka ırklarının melezlemesi sonucu elde edilmiştir. Süt tipi vücut yapısına sahiptir. Baş yapısı orta büyüklükte, kulaklar uzundur. Boyun ince ve uzundur. Vücut beyaz, fakat ağız, göz ve kulak çevresinde siyah lekeler mevcuttur. Vücudun diğer yerlerinde siyah leke olması istenmez. Baş, karın ve ayaklarda yapağı bulunmaz. Koçlar güçlü spiral boynuzlara sahipken, koyunlarda boynuz bulunmaz, nadiren az gelişmiş boynuzlar bulunur. Kuyruk yağsız ve uzundur, dip kısmında az yağ bulunur. Meme yapısı iyidir.
Adaptasyon yeteneği oldukça iyidir. Hastalıklara dayanıklılığı yerli ırklar gibidir. Sürü, analık içgüdüsü ve yürüme kabiliyeti çok iyidir. Erken gelişmektedir.
Kıyı bölgelerine iyi adapte olmuştur. Yerli ırklardan daha fazla bakıma ihtiyaç duyar.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 67.5 | |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 71 | |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 80 | 66 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 4.0 | 3.8 |
| Günlük Canlı Ağ. Artışı (g) | 241 |
Şavak Akkaraman
Kombine, et, süt, döl ve yapağı – Tunceli, Elazığ ve Erzincan
Vücudu beyaz; göz, burun ve ayaklar üzerinde siyah lekeler mevcuttur. Cidago yüksekliği 62-65 cm olan hayvanlar vardır. Yapağısı kaba-karışıktır. Baş, boyunaltı ve bacaklarda yapağı yoktur.
Koyunlar boynuzsuz, koçlarda ise boynuzluluk oranı düşüktür.
Hastalıklara karşı dirençlidir. Değişik çevre koşullarına adaptasyon yeteneği iyidir.
Uzun yol yürüyüşlerine dayanıklı ve sürü içgüdüsü gelişmiştir. Proje sürülerinde 140-160 günlük sağım sürecinde ortalama 126-208 kg süt vermekte ve kuzular 90 günlük yaşta ortalama 33 kg canlı ağırlığa ulaşmaktadırlar.
Doğu Anadolu bölgesinin genelinde görülür. Aile işletmelerinde büyük sürüler halinde göçer olarak yetiştirilmektedir. Besleme yapılmamaktadır.
Tahirova
Kombine, süt ve et – Marmara ve Ege Bölgelerimiz
Vücut, beyaz ve lekesiz, ince ve uzun kemik yapılıdır. Yüzü çıplak, başı koçbaşı şeklindedir. Kuyruk, ince ve uzundur. Meme, bezel ve geniş yapıdadır. Baş ve bacaklar yünsüzdür. Kulaklar büyük ve öne doğru düşüktür, en belirgin özelliği uzun ve tüysüz bir kuyruğa sahip olmalarıdır (Sıçan kuyruğu tipinde).
Erkek ve dişileri boynuzsuzdur, genelde 12. ayında doğum yapmış olur. Diğer et ve süt ırkları ile melezlemeye uygundur. Çoklu doğum özelliğini iyi aktarabilir. Annelik içgüdüsü iyidir, laktasyon süt verimi 111.2-196.4 kg’dır.
Aile işletmelerinde sürüler halinde yetiştirilir. İyi bakım ve besleme koşullarında çok zayıf olmayan mera şartlarında yüksek döl verimine sahiptir.
Koçeri
Kombine, et, süt ve döl – Başta Batman olmak üzere Siirt, Mardin, Şırnak ve Bitlis illeri
Hamdani ve Karakaş koyunlarının melezlenmesi sonucu oluşmuştur. Baş, bacaklar ve boyun koyun kahve, kahve ve siyah yapağılıdır. Kulaklar oldukça uzun, geniş ve sarkıktır. Yağlı kuyrukludur. Kuyruk omurları iki defa bükülme yaptığından S formundadır.
Hastalıklara karşı dirençlidir. Değişik çevre koşullarına adaptasyon yeteneği iyidir. Uzun yol yürüyüşlerine dayanıklı ve sürü içgüdüsü gelişmiştir.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinin genelinde görülür. Aile işletmelerinde büyük sürüler halinde göçer olarak yetiştirilmektedir.
Zom
Kombine, et, süt, döl ve yapağı – Karacadağ bölgesinin Alatosun Beldesi, Bayırkonak ve Ovabağ köyleri arasında kalan yörede yoğun olarak yetiştirilmektedir. Karacadağ bölgesi dışında Şanlıurfa (Siverek, Viranşehir ilçeleri) ve Mardin (Derik ilçesi) illeri arasında da yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Vücutları genel olarak bej veya beyaz-krem rengindedir. Vücudun çeşitli yerlerinde özellikle baş, ağız, göz, kuyruk ve bacaklarda siyah lekeler görülür. Vücut sağlam ve iri yapılı olup bacaklar uzun ve kuvvetlidir. Koçlarda baş hafif dışbükeydir. Koyunlarda baş, uzun ve dar olup boyun kısmı uzundur. Gözler bal ve kahverengidir. Kulaklar orta büyüklükte ve yanlara doğru yatıktır. Boyun kısmı yapağılı bacaklar yapağısızdır. Yapağı kaba karışıktır.
Zom koyunlarının sürü içgüdüsü, yürüme, otlama, hastalıklara karşı direnç yeteneği iyidir.
Yetiştirildiği yerin taşlık arazi yapısına sıcak ve kurak iklime uyumlu, dayanıklı, yaşama gücü ve adaptasyon yeteneği yüksektir. Proje sürülerinde kuzuların 90 günlük yaşta ortalama canlı ağırlıkları 23.7 kg ulaşmakta, 39.7 kg canlı ağırlığında kuzulara da rastlanmaktadır.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinin genelinde görülür. Aile işletmelerinde 100 baştan büyük sürüler halinde yetiştirilmektedir.
Karakaş Koyunu
Kombine; et, süt, yapağı ve döl verimi – Van, Batman, Siirt, Bitlis, Bingöl, Malatya ve Elazığ, Diyarbakır illerinde özellikle de Çermik, Çüngüş ve Ergani ilçelerinde yetiştirilmektedir.
Vücut dar ve uzun sırt hattı ise düz bir yapı arz etmekle beraber bazılarında çukurluklara da rastlanabilir. Baş uzun ve dar, yüz çıplak, boyun uzun ve çıplaktır. Koçlarda, koç başlılık hakimdir. Kulaklar uzun ve sarkık, bacaklar uzun ve çıplaktır. Tırnaklar sağlam ve serttir. Vücut rengi beyazdır. Genellikle baş burun, göz çevresi, kulak ve ayaklarda siyah lekeler mevcuttur. Baş, boyun altı ve bacaklar yapağısızdır. Yapağı kaba-karışık ve seyrektir. Deri rengi beyazdır.
Koçlar da helezonik boynuzlar görüldüğü gibi gelişmemiş boynuzlara da rastlanırken koyunlar ise boynuzsuzdur.
Kuyruk, yağlı kuyruklu bir yapıya sahip olup S şeklinde bir yapı arz etmektedir.
Her türlü iklim koşuluna adaptasyon yeteneği yüksektir. Sevk ve idaresi kolay bir ırktır. Sürü ve analık içgüdüsü yüksektir. Uzun mesafe yürüyüşlerine dayanıklıdır. Dudak yapısının ince olmasından dolayı fakir meralardan oldukça iyi yararlanır. Proje sürülerinde kuzular 90. günde ortalama 17.30 kg canlı ağırlığa ulaşmakta, 37.06 kg olan bireylere de rastlanmaktadır.
Barınak istekleri bakımından basit ve düşük maliyetli, yöresel malzemeler kullanılan ağıllarda barındırılırlar. Aile, köy veya şahıs sürülerinde 50-500 başlık gruplar halinde yetiştirilirler
Eşme Koyunu
Başta Uşak ili Eşme ilçesi olmak üzere Uşak iline ait diğer ilçelerde de yaygın olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Et üretimi ve kalitesi bakımından ön plana çıkmasının yanında döl verimi de göz ardı edilmeyecek düzeydedir.
Vücut tamamen beyaz renkli tüylerle kaplıdır. İnce kuyrukludur. Erkeklerin tamamı spiral boynuzludur.
Dişiler genelde boynuzsuzdur. Orta büyüklükte kulak yapısına sahiptir. Diğer yerli ırklarımıza benzer baş yapısına sahiptir.
Doğuran koyun başına kuzu verimi 1.42, ergin dişilerde canlı ağırlık 55-60 kg, erkekler-de 65-70 kg’dır. Ortalama doğum ağırlığı 3,5-4,0 kg, sütten kesimde canlı ağırlık 25-30 kg’dır.
Yetiştiricilik yerleşik aile işletmeleri şeklinde yapılmaktadır. Hayvanlar yaz ve kış aylarında kapalı barınaklarda barındırılmaktadır. Kışın meraya ek olarak ek besleme uygulanmaktadır. Yazın ise hayvanlar tamamen merada otlatılmakta ve ek besleme yapılmamaktadır.
Norduz Koyunu
Van İli Gürpınar ilçesi Norduz Bölgesi – Kombine, et verimi öncelikli.
Yüksek yapılıdır. Boyun tamamı yapağı ile kaplıdır, beyazdan sonra kül rengi çoğunlukta olup az miktarda gri beyaz ve kahverengi beyaz renklilere de rastlanmaktadır. Vücudun çift yerlerinde özellikle koçbaşlı, kâküllü ve küpelilerde başta siyah lekeler görülür. Erkekler boynuzlu, dişilerin yaklaşık yarısı boynuzludur. Yağlı kuyrukludur. Kuyruk üç parçalı olup üçüncü parça, birinci parçadan uzun ve aşağıya doğru sarkar.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 71 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 137 | |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 68 | Laktasyon süresi (gün) | 182 | |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.3 | 4.0 | Karkas Ağırlığı (kg) | 22 |
| 18 Aylık Canlı Ağırlık (kg) | 60 | Kuzu Verimi | 1.1 | |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 279 |
Gökçeada
Gökçeada, Çanakkale ve Kuzey Batı Anadolu – Kombine, süt ve et
Küçük yapılıdır. Vücut beyaz, göz, ağız, burun ucu, kulak ve ayaklarda siyah lekeler görülür. Erkekler kuvvetli spiral boynuzlu, dişiler boynuzsuzdur. Yağsız, ince ve uzun kuyrukludur.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 61 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 121 | |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 63 | Laktasyon süresi (gün) | 204 | |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 3.8 | 3.7 | Damızlık Yaşı (ay) | 16 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 55 | 48 | Kuzu Verimi | 1.2 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 191 | Yapağı Verimi (kg) | 2.2 |
Acıpayam
Denizli, Afyon, İsparta ve Antalya – Kombine, et ve süt
Acıpayam Tarım İşletmesinde geliştirilen ırk, % 50 İvesi, % 25 Dağlıç ve %25 Doğu Friz genotipi taşır. Vücut iri yapılı, renk beyaz ve lekesizdir. Baş genelde beyaz olmakla birlikte kahverengi veya siyah lekeli olanlara da rastlanır. Kaba yapağılıdır. Koçlar ve koyunlar boynuzsuzdur. Kuyruk tek parçalı, oval, orta büyüklükte, yağlı ve uca doğru incelerek uzanır.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Sağrı Yüksekliği (cm) | 69 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 140 | |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 72 | Laktasyon süresi (gün) | 150 | |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.2 | 3.8 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 115 | 70 | Kuzu Verimi | 1.3 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 350 | Yapağı Verimi (kg) | 4 |
Malta
Başta Kırşehir ili ve çevresi olmak üzere Orta Anadolu – Kombine, et ve yapağı
Akkaraman ırkı ile Alman Yapağı Et Merinosunun melezlenmesiyle elde edilmiştir. Merinos x Akkaraman G1 dişiler, Akkaraman koçlarına verilerek Malya tipi oluşturulmuştur. Bacaklar uzun ve vücut Akkaramandan daha iridir. Renk beyazdır, baş ve bacaklarda siyah lekeler bulunabilir. Baş ve boyun altı yapağılı, bacak alt kısımları yapağısızdır. Erkekler ve dişiler boynuzsuzdur. Yarım yağlı kuyrukludur. Kuyruk vücuda bağlantı noktasında geniş olup aşağıya doğru daralır.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 70 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 35 | |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 68 | Laktasyon süresi (gün) | 90 | |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.0 | 3.6 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 8. 0 | 58 | Kuzu Verimi | 1.2 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 240 | Yapağı Verimi (kg) | 2.7 |
Hemşin
Doğu Karadeniz Bölgesinde Artvin ve Rize illeri – Kombine, et ve süt
Vücut sağlam ve orta iriliktedir. Genel olarak boyun kısa, göğüs nispeten dar, sağrı ve bacaklar orta yüksekliktedir. Sağrı cidagodan biraz yüksektir. Küçük kulaklıdır. Kulaksız koyunlar da bulunmaktadır. Vücut rengi genellikle siyahtan kahverengiye kadar değişmekte ve kirli beyaz olanlarına da rastlanmaktadır. Beyaz renkli olanlarda göz kenarları, alın ve bacaklarda siyah lekeler bulunmaktadır. Yüz ve baş genel olarak yapağılıdır. Arka bacaklar ince yapağı ile kaplıdır. Çoğunlukla boynuzsuzdur. Boynuzu olan erkeklerde boynuz büyük ve helezonidir. Dişilerde zayıf boynuz görülebilir. Kuyruk yapısı tek parça olup dip kısmı geniş, tarsal bölgesine doğru daralır ve uç kısmında ince bir parça bulunur.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 79 | 73 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 110 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 72 | 68 | Laktasyon süresi (gün) | 135- 170 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 3.4 | 3.1 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 65- 70 | 55- 60 | Kuzu Verimi | 1.1 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 215 | 180 | Yapağı Verimi (kg) | 1.7 |
Herik
Amasya ili ve ilçeleri – Kombine, et, süt ve yapağı
Akkaraman ve Morkaraman koyunlarının, Karayaka koçlarıyla melezlenmesiyle elde edilmiş yarım yağlı kuyruklu ve kaba yapağılı bir tiptir. Vücut ve baş orta büyüklükte olup erkeklerde burun dışbükeydir. Boyun ve bacaklar orta uzunluktadır. Sağrı cidagodan biraz yüksektir. Yapağısı genel olarak beyazdır, kahverengi -siyah olanlara da rastlanır. Vücudun yapağısız kısımları olan; baş ve bacaklarda siyah -kahverengi leke ya da benekler görülür. Genel olarak erkekler boynuzlu dişiler boynuzsuzdur. Boynuz, erkeklerde baştan öne ve yana doğru açılan kıvrımlı ve kuvvetli, dişilerde ise zayıftır.
Kuyruk vücuda bağlantı noktasında geniş, aşağıya indikçe daralır ve tarsal eklemlere bazen daha da aşağıya uzanır. Kuyruğun geniş kısmı genel olarak düz olup, bazılarında iki parçalı yapıyı andıran oluk görülür. Kuyruk ucu genel olarak yağlıdır.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 65 | 61 | Yapağı Verimi (kg) | 1.8-3.5 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 67 | 62 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 3.5 | 3.3 | Kuzu Verimi | 1.1 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 60 | 47 |
Tuj
Kars ili, Çıldır ilçesi ve Ardahan, Iğdır İlleri – Kombine, et, yapağı ve süt
Genellikle vücut küçük yapılıdır. Baş küçük, profili düz ve sarkık kulaklıdır. Alnın göze kadar ola n kısmı kısımları genellikle çıplaktır. Vücut parlak beyaz renktedir. Burun, göz ve ağız etrafı ile ayaklarda siyah pigment bulunur. Göz etrafında, tarsal ve carpal eklemlerinde koyu renk tercih edilir. İncikleri siyah veya kahverengi olanlara da rastlanmaktadır. Tırnakta koyu gri tondan siyaha yakın bir renk dağılımı gözlenmektedir. Tırnak üstünde siyah pigmentasyon görülür. Yapağı kaba karışık ve halı tipidir. Erkekler boynuzlu, boynuz öne doğru helezoniktir. Dişiler boynuzsuzdur, boynuzlulara da rastlan maktadır. Oyluğu yağlı bir ırktır. Kuyruk çok kısa ve kuyruk omurları orta kısımda yukarıya doğru bükülmüş, ince ve yağsız kuyruk ucu aşağıya doğru yönelmiştir. Bundan dolayı kuyruğun yünsüz, çıplak alt tarafı arkadan bakılınca görülür.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 61 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 45 | |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 71 | Laktasyon süresi (gün) | 124 | |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 3.8 | 3.7 | Karkas Ağırlığı (kg) | 20 |
| 18 Aylık Canlı Ağırlık (kg) | 50- 55 | 45- 50 | Kuzu Verimi | 1.2 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 190 | Yapağı Verimi (kg) | 2.0- 2.5 |
Karagül
Tokat ili ve çevresi – Kombine, et, süt ve post
Vücut yapısı küçüktür. Baş orta büyüklükte, boyun kısa ve kalın, bacaklar orta uzunluktadır. Cidago, sırt ve sağrı hemen hemen eşit yükseklikte olup yandan bakıldığında sırt düz bir hat gibi görülür. Yaygın vücut rengi siyahtır. Siyah dışında kahverengi, gri ve beyaz olanları da görülür. Yapağısı kaba karışıktır. Yapağı lif çapı bireysel olarak değişiklik göstermektedir. Kuzuları parlak, bukleli ve kürk yapımına uygun kıl örtüsüne sahiptir. Erkekler boynuzlu dişiler ise genel olarak boynuzsuzdur. Dişilerde boynuzluluk oranı %13 civarındadır. Boynuz yapısı, erkeklerde baştan öne doğru açılan kuvvetli ve kıvrımlı, dişilerde ise tek kıvrımla kulak arkasından öne doğru ve zayıf yapılıdır. Yağlı kuyrukludur.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 65 | 58 | ||
| Vücut Uzunluğu (cm) | 66 | 58 | Kuzu Verimi | 1 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 3.3 | 3.1 | Yapağı Verimi (kg) | 1.8- 3.0 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 58 | 38 | Damızlık Yaşı (ay) | 11- 18 |
Güney Karaman
Antalya, Mersin, Hatay ve Gaziantep illeri – Kombine, et ve süt
Küçük yapılıdır. Beyaz, gri, kahverengi, kızıl, siyah ve alacalı renklileri bulunmaktadır. Özellikle siyah olanlarda renk, yaş ilerledikçe kırçıllaşmaktadır. Erkekler boynuzlu, dişiler nadiren boynuzludur. Yağlı kuyrukludur. Kuyruğun ortasında bir oluk yer almaktadır. Kuyruğun uç kısmı parmak şeklinde aşağı sarkar.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 68 | 63 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 25- 30 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 63 | 58 | ||
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.2 | 3.6 | Yapağı Verimi (kg) | 2.7 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 52 | 37 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 275 | Kuzu Verimi | 1.0 |
Çine Çapari
Aydın ili, Çine ve Bozdoğan ilçeleri ve Madran Dağı – Kombine, et ve süt
Vücut orta büyüklüktedir. Baş vücuda göre biraz küçük, kulaklar orta büyüklükte ve sarkıktır. Vücut genellikle bej veya açık gri renkte, baş, kulaklar, bacaklar ve karın altı kahverengiden siyaha kadar değişebilen tonlardaki renkle ya da bu renkleri içeren lekelerle kaplıdır. Kaba karışık yapağılıdır. Erkekler güçlü spiral boynuzlu, dişiler çoğunlukla boynuzsuzdur. Yağlı kuyruklu olup diğer yağlı kuyruklu yerli koyun ırklarından daha toplu bir kuyruk yapısına sahiptir. Kuyruk ucu ince ve içe kıvrıktır. Sağıma elverişli iri meme başlarına sahiptir.
| Vücut Ölçüleri | Erkek | Dişi | Verim Özellikleri | |
| Cidago Yüksekliği (cm) | 70 | 65 | Laktasyon Süt Verimi (kg) | 50 |
| Vücut Uzunluğu (cm) | 64 | 62 | Laktasyon Süresi (gün) | 145- 150 |
| Doğum Ağırlığı (kg) | 4.0 | 3.5 | Yapağı Verimi (kg) | 1.2 |
| Ergin Canlı Ağırlık (kg) | 55- 60 | 35- 40 | Damızlık Yaşı (ay) | 18 |
| Günlük Canlı Ağırlık Artışı (g) | 210 | Kuzu Verimi | 1.1 |